Brief Farrell, Bradbrook, Hallam (Extinction Rebellion): De waarheid vertellen, zodat we van onze fouten kunnen leren - Bespiegelingen na vijf jaar

Donderdag 19 oktober 2023, door Clare Farrell, Gail Bradbrook en Roger Hallam

Deze brief bevat de persoonlijke meningen van drie mede-oprichters van Extinction Rebellion (Uitsterfrebellie, afgekort XR). XR Global Support (Wereldwijde Ondersteuning) denkt dat deze brief voor rebellen wereldwijd van belang zal zijn, en dat het een belangrijk debat op gang zal brengen over hoe we ons aanpassen aan een snel opwarmende wereld.

Dit is een Nederlandse vertaling van de oorspronkelijke brief, die in het Engels geschreven was. Hier en daar zijn verduidelijkingen toegevoegd.

De waarheid vertellen betekent ook bereid zijn te accepteren wanneer je op een dwaalspoor bent gebracht. Accepteren dat je dingen verkeerd begreep en dus je mening moet bijstellen.

Vijf jaar na het lanceren van Extinction Rebellion verandert de wereld waarin we leven zó gevaarlijk snel, dat we onze oorspronkelijke aannames moeten herzien. Ook moeten we een aantal pijnlijke lessen trekken.

Het is nu duidelijk dat de gemiddelde temperatuur in 2023 zeer waarschijnlijk meer dan 1,5°C boven de temperatuur van de uitgangssituatie van 1850-1900 zal zitten. En dat terwijl emissies wereldwijd nog steeds stijgen. We gaan dus een verontrustend nieuw tijdperk binnen. Alleen door die realiteit onder ogen te zien kunnen we de mensheid en het andere leven op aarde helpen.

Als je terugkijkt, zaten we er namelijk naast. Wij zijn misleid. Het gevolg daarvan is dat we u dus óók hebben misleid.

Naast CO₂ heeft namelijk ook aerosolvervuiling cruciale gevolgen voor ons wereldwijde klimaat. En er zijn andere factoren die serieuzere aandacht verdienen, zoals bijvoorbeeld kunstmatig regen aanmaken bij bossen en de gezondheid van de oceanen. Wetenschappers die zich uitsluitend op CO₂ concentreerden, negeerden veel van deze andere factoren. Met als gevolg dat ook wij ons teveel op CO₂ hebben gericht en onvoldoende aandacht aan deze andere factoren hebben besteed.

We zaten er ook naast, door onvoldoende rekening te houden met hoe de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering (IPCC) omgaat met onzekerheid. De processen van de IPCC waren ontoereikend om extreme risico’s en onzekerheid in hun rapporten te vatten. Het gaat hierbij om gevallen van extreem risico waarbij de gegevens ontoereikend werden geacht, of waarover meer onzekerheid (PDF) bestond¹—zoals het geval was bij aerosolen, de uitstoot van methaan door permafrost en terugkoppeling van bosbranden of droogtes, waardoor koolstofputten hun rol in het klimaatsysteem niet meer kunnen vervullen. Dat tekort aan aandacht voor extreme onzekerheid en risico’s misleidde wetenschappers, academici en activisten, waaronder ook onszelf. Met andere woorden, de aandacht werd gehouden op hoe dingen waarschijnlijk zouden gaan, in plaats van op hoe dingen mogelijk extreem mis zouden kunnen gaan.

Sommigen van ons hebben door de jaren heen geprobeerd om op verantwoorde wijze de extreme en zich opstapelende risico’s te communiceren. Om de ernstige gevolgen van het niet nemen van noodmaatregelen over brengen. We hadden de Extinction Rebellion-beweging op basis van het voorzorgsprincipe opgezet: het principe dat, in gevallen van onzekerheid, je ernstige risico’s moet proberen te voorkomen ook al weet je nog niet hoe waarschijnlijk ze zijn. Desondanks merkten we dat we werden vertrapt.

Jarenlang susten experts uit zeer nauwe, gespecialiseerde disciplines ons. Ze vertelden ons hoe we ons moesten voelen tegenover de wetenschappelijke data. Zij eisten dat we onze persberichten en lezingen veranderden, om de realiteit en de mogelijke snelheid van catastrofale gevolgen te bagatelliseren.

Nu we minstens tien jaar eerder dan de ergste officiële voorspellingen de verschrikkingen tegemoet treden van een wereld met meer dan 1,5°C opwarming beseffen we het: We hadden voet bij stuk moeten houden. We hadden een krachtiger standpunt moeten innemen.

Sommige topklimatologen beweren nog altijd dat we eerst nog tientallen jaren moeten wachten voordat we mogen zeggen dat de planeet inderdaad gemiddeld 1,5°C warmer is geworden. Maar we hebben geen tijd voor wachten op onzekerheidsmarges. Zwijgen over onze meningsverschillen met zulke klimaatwetenschappers is geen optie meer—noch voor ons, noch voor de klimaatbeweging als geheel.

Hoe heeft deze onderdrukking van de realiteit kunnen plaatsvinden? We zouden het op prijs stellen als al die mensen die onze boodschap in het openbaar hebben ondermijnd dingen recht zouden zetten: de carrièreklimaatwetenschappers, de academici en de journalisten. Vooral omdat ze op hun beurt ook degenen die over ons oordelen hebben beïnvloed.

Maar belangrijker nog: In het belang van het leven op aarde moeten we deze noodsituatie aanpakken. We moeten onze ogen wijd open houden voor alles wat we vanaf dit moment moeten doen.

De snelle opwarming van de aarde en de extreme gebeurtenissen van het afgelopen jaar tonen aan dat de voorspellingen van de gevestigde klimaatwetenschap niet juist waren. Officiële klimatologen produceerden vanuit hun silo’s, hiërarchieën en privileges een zee van ruis. Ondertussen pikten vooraanstaande klimaatactivisten en breed-georiënteerde wetenschappers beter de beangstigende signalen uit die ruis op.

En economen, politici en adviseurs trokken in het bijzonder het gesprek in precies de tegenovergestelde richting van wat nodig was. Echter, omdat deze mensen geassocieerd worden met ‘gezag’, waren journalisten, leken en activisten niet kritisch genoeg over hun rol.

Extinction Rebellion ging altijd over het reageren op de hele ecologische noodsituatie, niet alleen het klimaat.

We moeten de hele noodsituatie weer op de voorgrond brengen, zowel voor het klimaat als voor de natuur. We moeten het behoud en de groei van bosbedekking een prioriteit maken. We moeten kijken hoe we de rol van de oceanen in de atmosferische modulatie kunnen herstellen. We moeten experimenteren met het lichter maken van de mariene wolken in het Noordpoolgebied zodat meer zonlicht weerkaatst. We moeten elke optie voor klimaatherstel en -koeling verkennen. We moeten zelfs overwegen om de recente regelgeving omtrent scheepsbrandstof terug te draaien, als dit inderdaad een gevaarlijke, ongewenste aerosole ‘beëindigingschok’ veroorzaakt zoals sommige wetenschapper-activisten nu zeggen. En we moeten accepteren dat samenlevingen met hoge consumptie op een rechtvaardige manier moeten worden afgebouwd, waarbij de rijken voorop gaan. We verspillen enorme hoeveelheden energie, wat in deze omstandigheden ondenkbaar is.

De strijdkreet vanaf nu is:

• We moéten Stoppen met Olie.
• We moeten het tijdperk van fossiele brandstoffen beëindigen.
• We moeten dringend beginnen met het herstel van de planeet aarde, ons enige thuis.

We betreden een nieuw tijdperk voor de mensheid. De vooruitzichten zijn angstaanjagend.

Vijf jaar geleden, in oktober 2018, hebben we ons er op toegelegd met de waarheid te leven. Nu moeten we rechtstreeks naar die waarheid kijken en naar de werkelijkheid handelen. Dat betekent in verzet zijn, opkomen voor vrede, gerechtigheid en vrijheid.

Getekend: Clare Farrell, Gail Bradbrook, Roger Hallam.

Oktober 2023